Herbal Shot
- Gurmar Methi – 20 ml with lukewarm water (morning).
- Benefits: Reduces sugar cravings, activates metabolism, aids digestion.
Kayashram Warm-Up – Dynamic Stretches (2 mins)
- Side-to-side torso bends – 5 each side.
- Arm swings (forward + backward) – 10 reps each.
- Standing forward bends with arm reach – 5 reps.
- Benefits: Improves flexibility, activates circulation, prepares body for Surya Namaskar.
Kayklesh Asana – Surya Namaskar (Gentle Flow, 3 rounds)
- Step 1: Namaskar (Pranamasana – palms together).
- Step 2: Raised Arms (Hasta Uttanasana – stretch arms overhead).
- Step 3: Forward Bend (Uttanasana – touch toes/shins).
- Step 4: Half Cobra (Ardha Bhujangasana – lift chest).
- Step 5: Downward Dog (Adho Mukha Svanasana – hips lifted).
- Step 6: Return to Namaskar.
- Benefits: Enhances flexibility, stimulates pancreas, improves digestion, boosts metabolism.
Kayotsarg Meditation (7 mins)
- Position: Sukhasana.
- Breath coordination: Inhale → energy rising, Exhale → stress leaving.
- Visualization: Sun’s warmth filling body with vitality.
- Outcome: Stress release, energy balance, improved metabolism.
Lifestyle Tip
- Instruction: Make lunch your heaviest meal, dinner lighter and before 8 PM.
- Rationale: Supports natural circadian rhythm, aids digestion, balances sugar.

📌 Practitioner Notes

Surya Namaskar should be gentle (not rushed) for diabetic clients.
Remind to sync movement with breath.
Avoid strain if there is severe stiffness or back issues – allow modifications.

📄 Resources for LMS Upload

PDF Daily Checklist (Day 16)
- Herbal Shot ✅
- Dynamic Stretches ✅
- Surya Namaskar ✅
- Kayotsarg Meditation ✅
- Lifestyle Tip ✅
Quick Info Card (Graphic/PDF)
- Surya Namaskar 6-step illustration (gentle variation).
- Key benefits: digestion, pancreas stimulation, metabolism boost.
Reflection Journal Prompt (PDF)
- “How did my energy feel after Surya Namaskar?”
- “Did I notice a difference in digestion with lighter dinner habits?”

दिन 16: ऊर्जा वृद्धि – डायनेमिक स्ट्रेचेज़ + सूर्य नमस्कार (सौम्य प्रवाह)

प्रैक्टिशनर LMS चेकलिस्ट

✅ दैनिक प्रोटोकॉल

हर्बल शॉट
गुर्मार मेथी – 20 मि.ली. गुनगुने पानी के साथ (सुबह)।
लाभ: शुगर की लालसा कम करता है, मेटाबॉलिज़्म को सक्रिय करता है, पाचन में सहायक।

कायाश्रम वार्म-अप – डायनेमिक स्ट्रेचेज़ (2 मिनट)

साइड-टू-साइड कमर मोड़ – 5 बार प्रत्येक ओर।
हाथों का झूलना (आगे + पीछे) – 10 बार प्रत्येक।
खड़े होकर आगे झुकना और हाथों को फैलाना – 5 बार।

लाभ: लचीलापन बढ़ाता है, रक्त संचार को सक्रिय करता है, शरीर को सूर्य नमस्कार के लिए तैयार करता है।

कायक्लेश आसन – सूर्य नमस्कार (सौम्य प्रवाह, 3 चक्र)

चरण 1: नमस्कार (प्रणामासन – हथेलियाँ जोड़कर)।
चरण 2: हाथ ऊपर उठाना (हस्त उत्तानासन – हाथों को सिर के ऊपर खींचना)।
चरण 3: आगे की ओर झुकना (उत्तानासन – पैर की उंगलियों/पिंडलियों को छूना)।
चरण 4: अर्ध भुजंगासन (छाती उठाना)।
चरण 5: अधोमुख श्वानासन (कूल्हे ऊपर उठाना)।
चरण 6: पुनः नमस्कार में लौटना।

लाभ: लचीलापन बढ़ाता है, अग्न्याशय को सक्रिय करता है, पाचन सुधरता है, मेटाबॉलिज़्म को बढ़ावा देता है।

कायोत्सर्ग ध्यान (7 मिनट)

स्थिति: सुखासन।
श्वास समन्वय: श्वास अंदर → ऊर्जा ऊपर उठे, श्वास बाहर → तनाव बाहर निकले।
दृश्यांकन: सूर्य की गर्माहट पूरे शरीर में ऊर्जा भर रही है।
परिणाम: तनाव मुक्त होना, ऊर्जा संतुलन, बेहतर मेटाबॉलिज़्म।

लाइफस्टाइल टिप

निर्देश: दोपहर का भोजन सबसे भारी रखें, रात का भोजन हल्का और रात 8 बजे से पहले करें।
कारण: प्राकृतिक सर्कैडियन रिद्म को समर्थन, पाचन में सहायक, शुगर का संतुलन।

📌 प्रैक्टिशनर नोट्स

डायबिटिक क्लाइंट्स के लिए सूर्य नमस्कार सौम्य (धीरे) करना चाहिए।
याद दिलाएँ कि हर मूवमेंट को श्वास के साथ सिंक करें।
अगर बहुत अधिक अकड़न या पीठ की समस्या हो तो ज़बरदस्ती न करें – संशोधन की अनुमति दें।

📄 LMS अपलोड के लिए संसाधन

PDF डेली चेकलिस्ट (दिन 16)
- हर्बल शॉट ✅
- डायनेमिक स्ट्रेचेज़ ✅
- सूर्य नमस्कार ✅
- कायोत्सर्ग ध्यान ✅
- लाइफस्टाइल टिप ✅
क्विक इन्फो कार्ड (ग्राफिक/PDF)
- सूर्य नमस्कार 6-स्टेप चित्रण (सौम्य संस्करण)।
- मुख्य लाभ: पाचन, अग्न्याशय को सक्रिय करना, मेटाबॉलिज़्म बढ़ाना।
रिफ्लेक्शन जर्नल प्रॉम्प्ट (PDF)
- “सूर्य नमस्कार के बाद मेरी ऊर्जा कैसी महसूस हुई?”
- “क्या हल्के रात के खाने से पाचन में कोई बदलाव महसूस हुआ?”

દિવસ 16: ઊર્જા વૃદ્ધિ – ડાયનેમિક સ્ટ્રેચિસ + સુર્યનમસ્કાર (સૌમ્ય પ્રવાહ)

પ્રેક્ટિશનર LMS ચેકલિસ્ટ

✅ દૈનિક પ્રોટોકોલ

હર્બલ શોટ
ગુર્માર મેથી – 20 મિ.લિ. હળવા ગરમ પાણી સાથે (સવારે)।
લાભ: શુગરની ઇચ્છા ઓછી કરે છે, મેટાબોલિઝમને સક્રિય કરે છે, પાચનમાં સહાય કરે છે।

કાયાશ્રમ વોર્મ-અપ – ડાયનેમિક સ્ટ્રેચિસ (2 મિનિટ)

બાજુ-થી-બાજુ કમરની વાળ – દરેક બાજુ 5 વાર।
હાથ ઝુલાવા (આગળ + પાછળ) – દરેક 10 વાર।
ઊભા રહી આગળ વાંકડા થઇ હાથ આગળ લંબાવવો – 5 વાર।

લાભ: લવચીકતા વધે છે, રક્ત સંચાર સક્રિય થાય છે, શરીરને સુર્યનમસ્કાર માટે તૈયાર કરે છે।

કાયક્લેશ આસન – સુર્યનમસ્કાર (સૌમ્ય પ્રવાહ, 3 ચક્ર)

પગલું 1: નમસ્કાર (પ્રણમાસન – હાથ જોડીને)।
પગલું 2: હાથ ઉપર ઊંચકવો (હસ્ત ઉત્તરાસન – હાથ માથા ઉપર ખેંચવા)।
પગલું 3: આગળ વાળવું (ઉત્તાનાસન – પગની આંગળીઓ/પિંડળીઓને સ્પર્શવું)।
પગલું 4: અર્ધ ભૂજંગાસન (છાતી ઊંચકવી)।
પગલું 5: અધો મુખ શ્વાનાસન (હિપ્સ ઉપર ઊંચકવી)।
પગલું 6: ફરી નમસ્કારમાં પરત આવવું।

લાભ: લવચીકતા વધે છે, અગ્ન્યાશયને સક્રિય કરે છે, પાચન સુધરે છે, મેટાબોલિઝમ વધે છે।

કાયોત્સર્ગ ધ્યાન (7 મિનિટ)

સ્થિતિ: સુખાસન।
શ્વાસ સમન્વય: શ્વાસ અંદર → ઊર્જા ઉપર ઉઠે, શ્વાસ બહાર → તાણ બહાર જાય।
દ્રશ્યાંકન: સુર્યની ગરમી આખા શરીરમાં ઊર્જા ભરી રહી છે।
પરિણામ: તણાવ મુક્તિ, ઊર્જા સંતુલન, સારું મેટાબોલિઝમ।

લાઇફસ્ટાઇલ ટિપ

સૂચના: બપોરનું ભોજન સૌથી ભારે રાખવું, રાત્રિભોજન હળવું અને રાત્રે 8 વાગ્યા પહેલા કરવું।
કારણ: કુદરતી સર્કેડિયન રિધમને સપોર્ટ, પાચન સુધરે, શુગર સંતુલિત રહે।

📌 પ્રેક્ટિશનર નોંધો

ડાયાબિટીસ ધરાવતા ક્લાયન્ટ્સ માટે સુર્યનમસ્કાર સૌમ્ય (ધીમો) કરવો જોઈએ।
યાદ અપાવો કે દરેક મૂવમેન્ટ શ્વાસ સાથે જોડાય।
વધારે કડાશ કે પીઠની સમસ્યા હોય તો દબાણ ન કરવું – ફેરફારની મંજૂરી આપવી।

📄 LMS અપલોડ માટેનાં સ્રોતો

PDF ડેઇલી ચેકલિસ્ટ (દિવસ 16)
- હર્બલ શોટ ✅
- ડાયનેમિક સ્ટ્રેચિસ ✅
- સુર્યનમસ્કાર ✅
- કાયોત્સર્ગ ધ્યાન ✅
- લાઇફસ્ટાઇલ ટિપ ✅
ક્વિક ઇન્ફો કાર્ડ (ગ્રાફિક/PDF)
- સુર્યનમસ્કાર 6-સ્ટેપ ચિત્ર (સૌમ્ય સંસ્કરણ)।
- મુખ્ય લાભ: પાચન, અગ્ન્યાશય સક્રિયતા, મેટાબોલિઝમ વૃદ્ધિ।
રિફ્લેક્શન જર્નલ પ્રોમ્પ્ટ (PDF)
- “સુર્યનમસ્કાર પછી મારી ઊર્જા કેવી લાગી?”
- “હળવું રાત્રિભોજન લેતાં પાચનમાં કોઈ ફેરફાર અનુભવાયો?”